Alles over 'horen, zien en zwijgen'
Leeuwarder Courant 8 Oktober 2007
Er zijn mensen die ze verzamelen, de drie aapjes of andere poppetjes die staan voor 'horen zien en zwijgen'. Dit weekeinde kwamen ze bij elkaar in Leeuwarden. Door Gerrit Jan Alberts LEEUWARDEN Er is wereldwijd een groot misverstand over de betekenis van de uitdrukking horen, zien en zwijgen. ,,Heel veel mensen denken dat dat hetzelfde is als je kop in het zand steken of ergens voor weglopen, maar dat is het nu net niet.'' Voor de juiste betekenis van de drie aapjes, varkentjes, boedhha's of Volendammertjes die hun handen voor mond, ogen of oren houden, is de Engelse vertaling nog het best. 'Hear no evil, see no evil, speak no evil', ofwel: Hoor, zie en spreek geen kwaad en je krijgt een lang en gelukkig leven. Aan het woord is Emil Schuttenhelm tijdens de 'Horen, zien en zwijgenbeurs' in het gebouw van de Friese Poort in de Leeuwarder Wilaarderburen. De Nederlander, die sinds 1969 in Zwitserland woont, spaarde in ruim 35 jaar 3500 beeldjes bij elkaar.
	Emil Schuttenhelm heeft thuis in Zwitserland meer dan 3500 horen, zien en zwijgenbeeldjes.
	Foto LC/Wietze Landman
	De hele onderste verdieping van zijn huis in Essingen staat er vol mee. ,,Ik ben ooit door dit symbool gegrepen. Het is net zoiets als het anker, het hart of het kruis. Het staat ergens voor.'' Over de hele wereld zijn zo'n driehonderd verzamelaars te vinden. Alleen al in Nederland en België zijn er honderd. Schuttenhelm: ,,Ook in de VS zijn er honderd en die andere honderd zitten verspreid over de hele wereld. Oorspronkelijk komt het symbool uit Japan. En Nederland was een van de weinige landen dat vroeger handelsbetrekkingen met Japan had.''	In het Japanse Nikko is een heilig tableau met drie apen te vinden uit 1636. De oudste beelden stammen uit 1528. De uitdrukking horen, zien en zwijgen komt van de Chinese wijsgeer Confucius. Die leefde omstreeks vijfhonderd voor Christus en vroeg zijn leerlingen zich niet te richten op onwelvoeglijkheid. De beurs vond voor de zestiende keer plaats. Vorig jaar waren de beeldjes te zien in Eindhoven, het jaar daarvoor in het Zwitserse Zürich. De leden bepalen elke keer de plek. Deze keer was dat Janke Dekinga die voor deze gelegenheid T-shirts verkocht met de uitdrukking in het Fries.	Eric van Geel en zijn vriendin Sophie d'Hondt hadden er wel een rit van 450 kilometer uit het Belgische Poperinge (bij Ieper) voor over: ,,Awel, het is eigenlijk mijn vriendin die verzamelt. Maar allee, er moet ook nog wat verdiend worden.'' Van Geel had het vorig jaar heel moeilijk toen de nationalistische partij het Vlaams Belang de beeltenis van de drie aapjes op posters ging gebruiken. ,,Daar zijn we met succes tegenin gegaan.'' Sommige beeldjes bestaan niet uit drie maar uit vier aapjes. Het vierde beestje houdt zijn handen voor zijn kruis. Dat zou voor schaamte en kuisheid staan, maar volgens Schuttenhelm is het gewoon een bedenksel van de souvenirindustrie: ,,Het zou moeten staan voor geen seks en geen plezier. Dat slaat helemaal nergens op.''